РэформыРЭФОРМА ВЫБАРЧАГА ЗАКАНАДАЎСТВА

http://zabelarus.com/wp-content/uploads/2020/05/00004.png

Кароткае апісанне

У Беларусі ўсе выбары, пачынаючы з 1996 г., праходзяць па сцэнары галасавання пратаколамі, а не бюлетэнямі. У выніку афіцыйныя лічбы галасавання не адпавядаюць рэальнаму волевыяўленню выбаршчыкаў. Клан, які кіруе Беларуссю, прызначае дэпутатаў Саветаў і парламента, а гэтаксама і Прэзідэнта. Гэтаму спрыяе закрытасць ад грамадскасці выбаркамаў усіх узроўняў, а таксама непразрыстасць падліку галасоў. Яскравым пацверджаннем гэтага стала прэзідэнцкая кампанія 2020 г.

Толькі сумленныя і свабодныя выбары могуць даць імпульс для выхаду краіны з хранічнага крызісу ў эканоміцы і сацыяльнай сферы. Прадстаўнікі палітычных партый і грамадзкіх аб’яднанняў неаднаразова прапаноўвалі  змены ў выбарчае заканадаўства, якія атрымлівалі высокую ацэнку беларускіх і міжнародных экспертаў. Аднак усе гэтыя прапановы сутыкаліся з упартым нежаданнем дзеючай улады што-небудзь мяняць у выбарчым працэсе.

Сёння на парадку дня стаяць ужо не нейкія кропкавыя змяненні, а распрацоўка якасна новага Выбарчага кодэкса Рэспублікі Беларусь.

ПРАБЛЕМЫ, НА РАШЭННЕ ЯКІХ НАКІРАВАНАЯ РЭФОРМА

Сістэмныя недахопы выбараў у Беларусі зафіксаваны ў Выніковых справаздачах місіі БДІПЧ/АБСЕ па назіранні за парламенцкімі выбарамі ў Рэспубліцы Беларусь 2016 і 2019 гг. Яны былі выкарыстаны распрацоўшчыкамі праекта новага Выбарчага кодэкса.

Сярод іншых недахопаў варта асабліва адзначыць ключавыя пункты для забеспячэння  сумленных і празрыстых выбараў:

  1. Незбалансаваны склад выбарчых камісій і выключны ўплыў на іх выканаўчай улады.

Выбаркамы фармуюцца з членаў аднаго працоўнага калектыву, арганізацыі або праўладных НДА. Прадстаўнікі апазіцыйных партый і грамадзянскай супольнасці звычайна не праходзяць праз гэты адбор і ў камісіі трапляюць толькі адзінкі. У выніку выбарчыя камісіі залежаць ад палітычнага кіраўніцтва і прымаюць перадузятыя рашэнні, якія ім навязвае выканаўчая ўлада.

  1. Непрапарцыйныя абмежаванні правоўназіральнікаў.

Гэта падрывае давер да выбараў і вынікаў галасавання. Апафеозам стала абсалютна незаконнае абмежаванне колькасці назіральнікаў на ўчастках для галасавання падчас кампаніі 2020 г.

  1. Поўная закрытасць ад грамадскасці працэсу галасавання і падліку галасоў, а таксама інфармавання пра вынікі галасавання.

Гэта прыводзіць да завышэння яўкі выбаршчыкаў, а таксама да маніпуляцый з выбарчымі бюлетэнямі  на карысць кандыдатаў ад улады.

Дзейнае заканадаўства не адпавядае міжнародным абавязкам Беларусі. Ніводныя выбары не былі прызнаныя міжнароднай супольнасцю, што перашкаджала ўсталяванню раўнапраўных палітычных і эканамічных сувязяў і, адпаведна, адмоўна ўплывала на развіццё Беларусі, і ў рэшце рэшт прывяло да палітычнага супрацьстаяння ўлады і народа ў другой палове 2020 г.

АСНОЎНЫЯ МЭТЫ/ЗАДАЧЫ РЭФОРМЫ

Мэтаю рэформы з’яўляецца вяртанне ў палітычнае жыццё беларусаў празрыстых і сумленных выбараў, а таксама павышэнне даверу выбарцаў да вынікаў галасавання.

Задачы:

  • Стварыць умовы для дасягнення шырокага палітычнага прадстаўніцтва ў выбаркамах усіх узроўняў, у тым ліку для апазіцыйных партый і арганізацый грамадзянскай супольнасці (якія не фінансуюцца дзяржавай).
  • Змяніць правілы праверкі сабраных подпісаў.
  • Забяспечыць бесперашкодны доступ назіральнікам да ўсіх этапаў выбарчага працэсу.
  • Прыняць дадатковыя засцерагальныя захады ад фальсіфікацый хатняга ды датэрміновага галасавання, а таксама для забеспячэння  празрыстасці падліку галасоў і падсумоўвання вынікаў.
  • Змяніць умовы агітацыйнай кампаніі ўключна з бесперашкодным правядзеннем масавых мерапрыемстваў.

КРОКІ ПА РЭАЛІЗАЦЫІ РЭФОРМЫ

 

  • Змена парадку фармавання ЦВК.

 

ЦВК будзе фармавацца парламентам з ліку перш за ўсе прадстаўнікоў палітычных партый.

  1. Гарантаванае прыняцце ў склад выбарчых камісій членаў, вылучаных усімі кандыдатамі.

Арганізацыі, якія вылучылі сваіх прадстаўнікоў у склад камісіі, перш за ўсё палітычныя партыі, павінны мець гарантаванае права на ўключэнне сваіх прадстаўнікоў у камісіі ўсіх узроўняў. Гэта крок у бок прывядзення беларускага заканадаўства ў адпаведнасць з існуючымі абавязацельствамі Беларусі па Міжнародным пакце аб грамадзянскіх і палітычных правах і Канвенцыі ААН супраць карупцыі.

Выбарчы кодэкс: артыкулы 33-34.

  1. Пашырэнне правоў назіральнікаў.

Назіральнікі павінны мець доступ да:

– выбарчых спісаў;

– дадзеных па колькасці выбаршчыкаў у выбарчых спісах;

– дадзеных па колькасці выбаршчыкаў, якія запісаліся для галасавання па месцу знаходжання;

– дадзеных па колькасці тых, хто прагаласаваў у дні правядзення датэрміновага  галасавання;

– дадзеных па колькасці ўсіх, хто прагаласаваў па ўсіх відах галасавання.

Назіральнікі павінны мець магчымасць рабіць аўдыёзапіс, фота- і відэафіксацыю, назіраць за падлікам галасоў выбаршчыкаў ва ўмовах, якія забяспечваюць празрыстасць працэдуры падліку бюлетэняў, а таксама даюць магчымасць праверкі вынікаў падліку галасоў.

Выбарчы кодэкс: артыкул 10.

  1. Узмацненне патрабаванняў да датэрміновага галасавання.

Прычыны для датэрміновага галасавання павінны абавязкова пацвярджацца дакументальна. Для правядзення датэрміновага галасавання на тэрыторыі выбарчай акругі (або ў кожным раёне) вызначаецца толькі адзін участак для галасавання. Гэта дазволіць выключыць магчымыя злоўжыванні ды фальсіфікацыі, а таксама прымус выбаршчыкаў да датэрміновага галасавання.

Выбарчы кодэкс: арт. 54.

  1. Рэгламентацыя патрабаванняў да хатняга галасавання.

У спісе для хатняга галасавання неабходна пазначаць афіцыйную прычыну немагчымасці для выбаршчыка прыйсці ў памяшканне для галасавання. Гэта знізіць магчымасць злоўжыванняў у выглядзе штучнага падвышэння яўкі ды прымусу выбаршчыкаў да ўдзелу ў галасаванні.

Выбарчы кодэкс: арт. 55.

  1. Дэманстрацыя кожнага бюлетэня членам выбаркаму і назіральнікам.

Падлік галасоў павінен ажыццяўляцца празрыста, ва ўмовах, калі ўсе члены ўчастковага выбаркаму, назіральнікі і давераныя асобы кандыдатаў могуць пацвердзіць вынік. Абавязковымі з’яўляюцца абвяшчэнне і дэманстрацыя выбару ў кожным бюлетэні ўсім прысутным, а таксама абвяшчэнне ўсіх лічбаў, якія ўносяцца ў выніковы пратакол.

Выбарчы кодэкс: арт. 56

ОРГАНЫ, ЯКІЯ ПРЫМАЮЦЬ РАШЭННІ

Парламент.

НАРМАТЫЎНЫЯ ПРАВАВЫЯ АКТЫ

Выбарчы кодэкс.

 

Арганізацыя, адказная за распрацоўку праекта рэформы: Аб’яднаная грамадзянская партыя.

editor

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

http://zabelarus.com/wp-content/uploads/2020/05/RPR-RB-5a2-w.png
2020-2022 © Рэанімацыйны пакет рэформаў для Беларусі
Выкарыстанне матэрыялаў вэб-сайта магчыма без папярэдняй згоды пры ўмове спасылкі на www.zabelarus.com
Папулярныя старонкі