КАРОТКАЕ АПІСАННЕ
Рэформа прадугледжвае пераход да прыняцця рашэнняў у галіне горадабудаўніцтва з удзелам грамадзян, правядзенне грамадскіх абмеркаванняў да распрацоўкі праектаў дэталёвага планавання. Прыярытэтам развіцця гарадоў вызначаныя захаванне і развіццё зялёных зон, разушчыльненне забудовы і малапавярховае новае будаўніцтва, трансфармацыя прамысловых тэрыторый, якія неэфектыўна выкарыстоўваюцца і закінутыя, развіццё сацыяльнай, транспартнай і інжынернай інфраструктуры.
Прапануецца надзяліць мясцовыя Саветы дэпутатаў паўнамоцтвамі па зацвярджэнні горадабудаўнічых праектаў, а таксама ўзмацніць меры адказнасці за парушэнні зацверджанай дакументацыі. Замацоўваецца прынцып адкрытасці і даступнасці інфармацыі ў сферы горадабудаўнічага планавання.
ПРАБЛЕМЫ, НА РАШЭННЕ ЯКІХ НАКІРАВАНА РЭФОРМА
1. Высокашчыльная забудова ў выніку рэалізацыі канцэпцыі «кампактнага горада».
Імкненне захаваць землі сельскагаспадарчага прызначэння спарадзіла палітыку будаўніцтва кампактных гарадоў. Гэта прывяло да хуткай высокашчыльнай забудовы вольных тэрыторый і развіцця тэрыторый шляхам ўшчыльнення забудовы.
2. Скарачэнне азелянёных тэрыторый у гарадах.
Зніжэнне азелянення гарадоў ставіць пад пагрозу спрыяльныя ўмовы жыццядзейнасці гараджан. Прырост зялёных тэрыторый ажыццяўляецца пераважна за кошт далучэння да гарадоў прыгарадных лясных масіваў. Па ўзроўні азелянення ў цэлым нарматывы не вытрымліваюцца ў 80, па ўзроўні азелянення жылых раёнаў – у 36 гарадах.
3. Адхіленне грамадскасці ад удзелу ў прыняцці рашэнняў аб развіцці тэрыторый населеных пунктаў.
Грамадскія абмеркавання носяць фармальны характар і зводзяцца да інфармавання насельніцтва пра загадзя распрацаваныя горадабудаўнічыя праекты. Пры гэтым выканаўчая ўлада фармулюе заданне на праектаванне, арганізоўвае грамадскія слуханні, падводзіць іх вынікі і сцвярджае праектную дакументацыю.
Горадабудаўніцтва суправаджаецца ростам сацыяльнага напружання і незадаволенасці сярод гараджан. Узрастае нагрузка на аб’екты сацыяльнай інфраструктуры, пагаршаюцца транспартныя праблемы, скарачаецца зялёная расліннасць, наносіцца шкода экалогіі і эстэтыцы гарадоў.
4. Недастатковы доступ грамадзян да інфармацыі па грамадскіх абмеркаваннях і горадабудаўнічых праектах.
У цэнтралізаваным выглядзе дадзеная інфармацыя не прадстаўлена. Інфармацыя пра грамадскія абмеркаванні публікуецца на сайтах раённых адміністрацый. На сённяшні дзень у адкрытым доступе на сайтах мясцовых органаў улады ў лепшым выпадку можна знайсці дакументацыю Генплана горада. Праекты дэталёвага планавання не публікуюцца, захоўваюцца ў аддзелах архітэктуры мясцовых выканкамаў і ў азнаямленні з імі ёсць складанасці.
АСНОЎНЫЯ МЭТЫ / ЗАДАЧЫ
Мэтай з’яўляецца забеспячэнне спрыяльнага навакольнага асяроддзя для ўстойлівага развіцця гарадоў, здароўя гараджан і камфортных сацыяльна-бытавых умоваў пражывання жыхароў.
Задачы:
1. Адмовіцца ад практыкі будаўніцтва высокашчыльных спальных мікрараёнаў і кропкавага ўшчыльнення забудовы гарадоў і перайсці да малапавярховага будаўніцтва змешанага прызначэння.
2. Рэалізаваць трансфармацыю прамысловых зон пад актуальныя патрэбы гарадоў, забяспечыць вынас небяспечных вытворчасцяў за межы горада.
3. Рэалізаваць прынцыпы «Зялёнага горада» ў горадабудаўнічай практыцы.
4. Забяспечыць удзел грамадзян у планаванні развіцця гарадоў для прыняцця збалансаваных і ўстойлівых рашэнняў.
5. Надзяліць мясцовыя Саветы дэпутатаў паўнамоцтвамі па зацвярджэнні праектаў развіцця тэрыторый населеных пунктаў.
АСНОЎНЫЯ МЕРЫ
1. Прыярытэт малапавярховаму будаўніцтву і сядзібнай забудове.
Малапавярховая забудова дазваляе знізіць сабекошт будаўніцтва і стварыць больш камфортныя ўмовы навакольнага асяроддзя, пражывання і побыту. Нерухомасць павінна быць змешанага прызначэння: жыллё, адміністрацыйныя і офісныя будынкі, гандлёвыя аб’екты, музеі, тэатры, забавы.
2. Трансфармацыя прамысловых зон і развіццё інфраструктуры.
На плошчах, якія закінутыя і неэфектыўна выкарыстоўваюцца, варта прадугледзець развіццё сацыяльнай інфраструктуры, захаванне узораў прамысловай архітэктуры з новымі функцыямі ў структуры горада, стварэнне грамадскіх прастораў і азеляненне.
Варта распрацаваць праграму вынасу за межы гарадской рысы дзеючых прамысловых прадпрыемстваў альбо асобных завершаных вытворчых цыклаў (напр., ліцейная вытворчасць МТЗ), якія забруджваюць паветра выкідамі шкодных рэчываў.
3. Прыняцце праграмы па захаванню зялёных насаджэнняў гарадах, спрыяльнага навакольнага асяроддзя і экалагічнай бяспекі.
Праграма павінна ўключаць наступныя пункты:
• абвясціць зялёныя насаджэнні гарадоў экалагічнай і ландшафтна-рэкрэацыйнай каштоўнасцю, якая падлягае абароне, ахове, догляду, развіццю і прымнажэнню;
• забараніць скарачэнне плошчаў ландшафтна-рэкрэацыйных тэрыторый і зялёных унутрыквартальных тэрыторый;
• правесці інвентарызацыю азелянёных тэрыторый з падрабязным апісаннем межаў, відавой разнастайнасці, функцыянальнай прыналежнасці і засвоенасці (правесці таксацыю і аблічбаваць параметры зялёных зон);
• размежаваць плошчы азелянёных тэрыторый агульнага карыстання і ўнутрыквартальнага азелянення;
• арганізаваць улік і пашпартызацыю унутрыквартальных азелянёных тэрыторый, а таксама прысвойванне ўліковага нумару аб’ектам расліннага свету, размешчаных на пэўнай тэрыторыі;
• ўвесці мараторый на высечку зялёных насаджэнняў пад забудову, акрамя рэалізацыі праектаў развіцця тэрыторыі згодна яе функцыянальнаму прызначэнню і санітарнай высечцы;
• распрацаваць карэкціроўкі генпланаў гарадоў з мэтай пошуку плошчаў для азелянення;
• арганізаваць адзіны горадабудаўнічы кадастр азелянённых тэрыторый з размяшчэннем яго ў публічным доступе;
• ўвесці пасаду кіраўніка зялёнымі масівамі ў гарадскім асяроддзі і грамадскі экалагічны кантроль.
4. Распрацоўка генпланаў і праектаў дэталёвага планавання пасля папярэдняга абмеркавання з гараджанамі.
Гэта павысіць ўдзел грамадзян у працэсах трансфармацыі гарадскога асяроддзя, знізіць напружанасць і канфліктнасць паміж інвестарамі і гараджанамі. Парцісіпацыя з’яўляецца неабходнай умовай для падрыхтоўкі насельніцтва да зменаў звыклага навакольнага асяроддзя і прыняцця рашэнняў, якія атрымалі грамадскую падтрымку. Заданне на распрацоўку генпланаў і праектаў дэталёвага планавання павінна фармулявацца пасля папярэдняй камунікацыі з гараджанамі.
5. Прэрагатыва прадстаўнічай улады па сцвярджэнні горадабудаўнічых праектаў.
Мясцовая выканаўчая ўлада павінна несці адказнасць за арганізацыю працэсу ўдзела грамадзян і распрацоўку праектаў развіцця гарадоў. Прадстаўнічыя органы ўлады павінны валодаць правам сцвярджэння распрацаваных праектаў. Адпаведна, генеральныя планы абласных цэнтраў і горада Мінска будзе сцвярджаць Парламент, генпланы райцэнтраў і гарадоў раённага падпарадкавання, а таксама распрацоўваныя на аснове генпланаў праекты дэталёвага планавання – мясцовыя Саветы дэпутатаў.
6. Размяшчэнне інфармацыі пра планы развіцця гарадоў на сайтах выканкамаў і стварэнне адзінага нацыянальнага інфармацыйнага рэсурсу.
Інфармацыя пра зацвярджэнне горадабудаўнічых праектаў, праектнай дакументацыі на аб’екты будаўніцтва (тэрміны рэалізацыі, графічныя і тэкставыя матэрыялы), павінна размяшчацца на афіцыйным сайце мясцовага выканкама. Мэтазгодна стварыць адзіны інфармацыйны рэсурс, на якім будзе акумулявацца інфармацыя пра грамадскія абмеркаванні і весціся рэестр зацверджаных горадабудаўнічых праектаў.
7. Адміністрацыйная і крымінальная адказнасць за парушэнні.
Неабходна распрацаваць і прыняць комплекс мер адказнасці, як адміністрацыйнай, так і крымінальнай, за парушэнні пры праектаванні і практычнай рэалізацыі зацверджанай дакументацыі.
8. Стварэнне грамадскіх горадабудаўнічых саветаў пры выканкамах.
Варта стварыць пры аддзелах архітэктуры альбо пры мэрах гарадоў грамадскія горадабудаўнічыя саветы. Праектная дакументацыя павінна ў абавязковым парадку праходзіць грамадскую экспертызу.
ОРГАНЫ, ЯКІЯ ПРЫМАЮЦЬ РАШЭННЕ:
– Парламент;
– Савет Міністраў.
НАРМАТЫЎНЫЯ ПРАВАВЫЯ АКТЫ
– Закон «Аб раслінным свеце» ад 14 чэрвеня 2003 г. № 205-З;
– Закон «Аб мясцовым кіраванні і самакіраванні ў Рэспубліцы Беларусь» ад 4 студзеня 2010 г. № 108-З
– Палажэнне «Аб парадку правядзення грамадскіх абмеркаванняў у галіне архітэктурнай, горадабудаўнічай і будаўнічай дзейнасці» (у рэдакцыі пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 2014/02/10 № 109)
– Палажэнне «Аб парадку распрацоўкі, узгаднення і зацвярджэння горадабудаўнічых праектаў, праектнай дакументацыі» ад 8 кастрычніка 2008 г. № 1476;
– ТКП 45-3.01-116-2008 * (02250) горадабудаўніцтва. Населеныя пункты. Нормы планіроўкі і забудовы;
– ТКП 45-3.02-69-2007 (02250) Добраўпарадкаванне тэрыторый. Азеляненне. Правілы праектавання і ўстройства.
